رباط چیست؟ | همه چیز درباره رباط ها، انواع آسیب ها و درمان ها

رباط‌ها (رباط‌ها) از مهم‌ترین ساختارهای بافت همبند در بدن انسان هستند که وظیفه استخوان‌ها را به هم پیوند می‌دهند و ثبات مفاصل و اندام‌ها را حفظ می‌کنند. بیش از ۹۰۰ رباط در بدن وجود دارد. شایع‌ترین آسیب رباط‌ها، کشیدگی یا پارگی رباط (پیچ خوردگی) معمولاً بر اثر حرکاتی، پیچ‌خوردگی یا ضربه زدن به می‌شود.

اگرچه بسیار از آسیب‌های رباطی صدمه دیده است، اما با تمرین درست می‌توان قدرت رباط‌ها را افزایش داد و احتمال آسیب‌دیدگی را کاهش داد. در این مقاله، به کمک توضیحات علمی و توصیه‌های دکتر کوکبی، جراح ارتوپد در تهران، همه‌چیز را درباره رباط‌ها انجام می‌دهیم، عملکرد آن‌ها، انواع آسیب‌های آن‌ها و راه‌ها را بررسی می‌کنیم.

رباط چیست؟

رباط‌ها نوارهای محکم و فیبری از بافت همبند هستند که استخوانی را به استخوان دیگر وصل می‌کنند. این بافت‌ها بیشتر از کلاژن و الاستین تشکیل شده‌اند و به همین دلیل قوی اما قبول‌پذیر هستند.

رباط‌ها علاوه بر مفاصل، نقش مهمی در حفظ موقعیت برخی از اندام‌ها مانند روده کوچک، معده، بدن و رحم دارند.

وظایف رباط‌ها

رباط‌ها ساختارهایی کلیدی برای حرکت هماهنگ هماهنگ و جلوگیری از آسیب‌های بدنی هستند. آن‌ها:

• استخوان‌ها را به هم مرتبط می‌کنند
• از مفاصل در برابر حرکات بیش از حد از محافظت می‌کنند
• مانع از پیچ‌خوردگی و جابه‌جایی مفاصل می‌شوند
• برخی اندام‌ها را در جای خود ثابت نگه می‌دارند

به بیان ساده، رباط‌ها اجازه می‌دهند کمی حرکت کند اما از حرکات خطرناک مانع می‌شود.

رباط‌ها در کدام قسمت‌های بدن قرار دارند؟

بدن انسان دارای بیش از 900 رباط است که بیشتر آن‌ها در اندام‌ها و به‌خصوص مفاصل قرار دارند. رباط‌ها ممکن است:

• مفاصل را به‌هم متصل کنند
• عضلات را به استخوان‌ها نزدیک کنند
• از اندامهای درون شکم حمایت کننده

برخی از مهم‌ترین رباط‌های بدن شامل موارد زیر هستند:

• رباط‌های مچ پا: حفظ استحکام مچ و اجازه حرکت طبیعی
• رباط‌های پا: پشتیبانی از قوس و ساختار پا
• رباط‌های زانو: مانند ACL، PCL، MCL و LCL که وظیفه زانو را بر عهده دارند
• رباط اینگوینال: اتصال اتصال شکم به لگن
• رباط قوسی دیافراگم: دیافراگم به ستون فقرات
• رباط‌های گردهمی (رباط‌های گرد): حمایت از رحم
• رباط‌های شانه: که مستعد کشیدگی یا پارگی هستند
• رباط‌های مچ دست: آسیب‌پذیری هنگام سقوط روی دست
• رباط‌های یوتروساکرال: رحم به ستون فقرات

بیشتر بخوانید: درمان آسیب رباط صلیبی قدامی

رباط‌ها چه شکلی هستند؟

ظاهر رباط‌ها بسته به محل قرارگیری می‌توان متفاوت باشد:

• شبیه طناب یا نوار
• گاهی باریک مانند رشته
• گاهی پهن یا قوسی‌شکل
• رنگ آن‌ها می‌تواند سفید، صورتی یا زرد باشد

اجزای تشکیل‌دهنده رباط

رباط از دو بخش اصلی تشکیل شده است:

۱. الیاف پرورشی

ترکیبی از کلاژن (برای استحکام) و الاستین (برای شاخص). هنگام وارد شدن نیرو، برخی رشته‌ها و برخی شل می‌شوند.

۲. اپی‌لیگامان

لایه خارجی برخی از رباط‌ها که:

• عروق خونی بیشتر دارد
• پایانه‌های عصبی قوی دارد
• نقش مهمی در ترمیم و تشخیص آسیب رباط دارد

چگونه رباط آسیب می‌بینند؟

شایع‌ترین آسیب رباطی، پیچ‌خوردگی یا پارگی رباط (Sprain) است. این آسیب زمانی رخ می‌دهد که:

• رباط کشیده شود
• در جهت اشتباه حرکت داده شود
• تنحت فشاری قرار می گیرد

این وضعیت رشته‌های رباط را کشیده یا پاره می‌کند.

آسیب‌های شایع رباطی شامل:

• پیچ‌خوردگی مچ پا
• کشیدگی یا آسیب رباط‌های کمر
• پارگی‌های زانو مثل ACL، PCL، MCL، LCL (آسیب‌ رباط جانبی زانو، چگونه رباط‌های خود را سالم نگه داریم؟

  با افزایش سن، رباط‌ها ضعیف‌تر و آسیب پذیرتر می‌شوند. برای جلوگیری از آسیب، موارد زیر توصیه می‌شود:

  • ورزش منظم: برای تقویت قدرت و مقاومت رباط‌ها
  • پرهیز از نشستن طولانی: نشستن زیاد گردش خون و عملکرد رباط‌ها را کاهش می‌دهد.
  • گرم‌کردن و کشش قبل از ورزش:از آسیب‌های آسیب‌های و کشیدگی جلوگیری می‌کند.
  • توقف ورزش هنگام احساس درد: رباط آسیب‌دیده را تحت فشار قرار می‌دهد.

  مواد غذایی مفید برای تقویت رباط‌ها

  برای حفظ سلامت رباط‌ها، مصرف مواد زیر توصیه می‌شود:

  • منگنز:مغزها، حبوبات، دانه‌ها، غلات کامل، سبزیجات برگ‌سبز
  • امگا ۳: ماهی، بذر کتان، چیا، انواع روغن‌های گیاهی
  • سبزیجات چلیپایی: بروکلی، گل‌کلم، کلم‌برگ، سیر، پیاز، سبزیجات برگ‌تیره
  • ویتامین A: هویج، سیب‌زمینی شیرین، هلو، زردآلو، لبنیات غنی‌شده
  • ویتامین C: مرکبات، توت‌فرنگی، طالبی، فلفل دلمه‌ای قرمز، سیب‌زمینی

  نکته‌ای از سوی دکتر هومن کوکبی

  رباط‌ها ساختارهایی قوی هستند، اما زمانی که پاره می‌شوند، طول درمان طولانی است و حتی پس از ترمیم، استحکام اولیه را به‌طور کامل بازنمی‌یابند. پارگی رباط می‌تواند بی‌ثباتی دائمی ایجاد کند. بنابراین از آسیب، مراقبت ویژه است.

  اگر مشکوک به کشیدگی یا پارگی رباط دارید، توصیه می‌شود توسط دکتر کوکبی، جراح ارتوپد در تهران معاینه شوید. بر اساس تصویر آسیب:

  • برخی پارگی‌ها نیاز به جراحی دارند
  • برخی با استراحت چند هفته یا چند ماه بهبود می‌یابند
  • فیزیوتراپی پس از درمان برای توانبخشی کامل رباط نیاز است